پایان نامه یا تز یا رساله نوشتاری است که دانشجویان در موضوعی خاص مربوط به رشته تحصیلی خود، برای دریافت مدرک تحصیلی می‌نویسند. به بیان دیگر پایان نامه استدلال موضوعی، ارائه پژوهشی تجربی، حاصل کارآموزی و یا احتمالا (با اغراق) مهم ترین نوشته ای است که تا کنون منتشر کرده اید. اما پایان نامه دکترا باید موضوع مناسب و جامعی داشته باشد و بیانگر پدیده یا نتیجه ای جدید باشد. انجام پایان نامه اساس و پایه بسیاری از تحقیقات علمی و اکتشافات محققین می باشد. در پایان نامه دانشجویان موضوع یا سؤالی را بررسی کرده و از راه تجزیه و تحلیل و یا تجارب عملی و یا آزمایشی به آن پاسخ می‌دهند.
پایان نامه بخش‌های مختلفی دارد که باید آن‌‌ها را رعایت کرد. مواردی همچون تعاریف، کلید واژه‌ها، تبیین اهمیت مساله مورد پژوهش، فرضیات، پیشینه تحقیق و منابع. نگارش انجام پایان نامه ماه‌ها طول می‌کشد و دانشجو موظف است که مرحله به مرحله برنامه ریزی داشته باشد.